![](https://navayemehr.ir/wp-content/uploads/2022/01/معرفی-ساز-تنبور-1.jpg)
ساز تنبور یا تمبور سازی است که دستهای بلند و کاسهای گلابی شکل دارد و معمولاً از چوب توت ساخته میشود. کاسه آن به دو صورت یک تکه (کاسهای) که از قدیم مرسوم بوده و چند تکهای (ترکهای یا چمنی) است که به تقلید از کاسه سه تار در دهههای اخیر ساخته شدهاست. طول این ساز در بین ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتر و دارای سه سیم است، یکی واخوان و دو سیم اصلی. در زمان قدیم به گفته فارابی از یک یا دو سیم اصلی استفاده میشدهاست که اکنون به صورت سه سیم معمول است.
ساز تنبور را با چهار انگشت دست راست و بدون استفاده از مضراب مصنوعی مینوازند و تکنیکهای دست چپ آن شبیه دیگر سازهای زهی دسته دار مانند تار و سه تار است و مضرابهای اصلی آن عبارتند از انواع مضراب راست، چپ و شُر انواع مضراب ریز، گلریز، غنچه، دوچپ (دوتک) و … آلبوم صدای سخن عشق با صدای شهرام ناظری اولین و مطرحترین آلبومی است که به معرفی ساز تنبور میپردازد.
تنبور یکی از قدیمیترین سازهای ایران است که جنبهٔ عرفانی و مقامی دارد. این ساز از ۱۳ الی ۱۴ پرده تشکیل و ۲ الی ۳ سیم دارد. جنس کاسه و صفحهٔ آن از چوب توت و دستهاش از چوب گردو میباشد. تنبور در مناطق یارساننشین دارای تقدسی خاص است چنانچه نوازندگان قبل از شروع و در خاتمه دستانش را میبوسند. اوج شکوه و عظمت تنبور در قرن پنجم هجری یعنی حضور در سپاه معروف و متشکل از نهصده شاهخوشین بوده و از آن زمان تاکنون در جایجای ایران، تنبور را ساز شاهخوشینی نیز نامیدهاند. از یافتههای باستانشناسان میتوان ادعا کرد که این ساز قدمتی ۶۰۰۰ ساله دارد و از اسناد مهم تاریخی مجسمهای است در حوالی مقبره دانیال نبی (ع) واقع در شوش. شاید نتوان دقیقاً زمان اختراع این ساز را معین نمود، اما میتوان گفت ساخت تنبور از قرنها پیش از ظهور اسلام رواج داشتهاست.